چکیده

یکی از مباحث مهم انسان‌شناختی، نیازهای انسان است. نیاز عبارت است از نوعی حالت کمبود و فقدان در انسان و در واقع احساس نیاز یعنی احساس این فقدان و کمبود، برخی نیازهای انسان را منشأ رفتارهای انسان می‌دانند و برخی از دانشمندان بر نقش احساس نیاز در رفتار تأکید کرده‌اند. انسان وقتی نسبت به چیزی احساس نیاز کرد، بدان میل پیدا می‌کند و در صدد انجامش برمی‌آید.

پاسخ به نیازهای به صورت نامحدود و مدیریت نشده امکان ندارد، و مدیریت نیازها به گونه‌ای که برآیند پاسخ به آنها به کمال انسان که قرب به خدای سبحان است، بینجامد دارای اهمیتی فوق العاده است و مدیریت نیازها بدون شناخت عوامل مؤثر بر آنها امکان ندارد. از این رو بررسی عوامل مؤثر بر نیازهای انسان شایسته تلاش علمی است. در این پژوهش عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر نیازهای انسان از منظر قرآن شریف که کتاب جامع هدایت است با روش توصیفی و تحلیلی بررسی شده است. مراد از تأثیر، ایجاد، تقویت و تضعیف و جهت‌دهی  یک نیاز است.

عوامل درونی مؤثر بر نیازهای انسان به عوامل بینشی، عوامل گرایشی، و عوامل رفتاری قابل تقسیم است.شناخت از جمله شناخت حقایقی مانند خداوند و معاد از عوامل بینشی می‌باشد و محبت، خوف، رجاء عوامل گرایشی مؤثر بر نیازهای انسان از منظر قرآن هستند، عوامل بیرونی موثر بر نیازهای انسان به عوامل الهی و غیر الهی قابل تقسیم است، توفیق الهی و شیطان از عوامل الهی می باشد و خانواده و معاشرت از جمله عوامل غیر الهی موثر بر نیازهای انسان از منظر قرآن هستند.

کلید واژگان: نیازهای انسان، عوامل موثر بر نیاز، عوامل درونی موثر، عوامل بیرونی مؤثر