چکیده

چگونگی ارتباط متقابل و تأثیراتی که امیال و انفعالات نفسانی انسان بر هم دارند، مسئله­ای است که تحقیق حاضر در صدد بررسی آن بوده است. قطعاً کشف روابط، مستلزم درک چیستی طرفین است. از این رو پس از شناسایی شاخصه­های امیال به عنوان کشش­های درونی انسان، و انفعالات به منزله هیجانات زودگذری مثل ترس، خشم، غم، شادی و...، در جهت شناخت گونه­هایی از رابطه دو سویه میان آنها تلاش شده است. بدون شک آگاهی دقیق از ارتباطات سلبی و ایجابی آنها در مدیریت صحیح هر کدام نقش به سزایی دارد. این تحقیق از نوع کیفی بوده و با روش تفسیر موضوعی قرآن انجام شده است. شيوه گرد‌آوري اطلاعات، کتابخانه­اي و با استفاده از ابزار فيش‌برداري بوده است. قرآن کریم امیال و انفعالات انسان را به نفس مجرد او نسبت داده و دارای کارکرد تحریکی می­داند. گرایش­ها، ذاتی، هدفمند، نامحدود و غالباً نهفته هستند، در حالی که هیجان­ها، عارضی، واکنشی، موقتی و غالباً نمایان می­باشند. بسترسازی، شدت­افزایی، بازدارندگی، خنثی­سازی و تداوم­بخشی، مهمترین انواع اثرگذاری گرایش بر هیجان هستند. یعنی انفعالات مبتنی بر امیال بوده، با افزایش آن شدت یافته، با کنترل آن مهار شده یا اثر تحریکی­اش را از دست می­دهد، و با دوام آن تثبیت می­گردد.

جهت­دهی، فعال­سازی، سرعت­افزایی، کنترل­کنندگی، نمایان­گری نیز تأثیرات مهم هیجان بر گرایش­های انسان می­باشند. بنابراین انفعالات به امیال جهت داده، با تکانه­ای آنها را به کار می­اندازند، بر سرعت فعالیت آنها افزوده، گاهی مانع تحریکات آنها می­شوند و وضعیت ارضا یا عدم ارضای آنها را نمایش می­دهند.

واژگان کلیدی

امیال، انفعالات، هیجان، انگیزش، تأثیر امیال بر انفعالات، تأثیر انفعالات بر امیال، قرآن کریم