چکيده

یکی از مسائل مهم انسان شناسی شناخت صحیح ابعاد وجودی انسان ورابطه آن­ها با نیازهای اواست. که تأثیروتأثرمتقابل، بین انواع نیازهای انسان با هریک ابعاد وجود او از دیدگاه قرآن، مورد بررسی قرار می­گیرد. هدف پژوهش حاضر این است که به روش تفسیر موضوعی، مسأله یاد شده را با عنوان « رابطه نیازهای انسان با ابعاد وجودی او ازدیدگاه قرآن کریم » مورد بررسی قرار دهد. بررسی رابطه ابعاد وجودی انسان با نیازهای او از دیدگاه قرآن کریم مسأله­ای مهم در انسان شناسی اسلامی است که طرح و بررسی آن به شکل صحیح و فنی، می­تواند تا حد قابل توجهی به حل بحران انسان شناسی کمک کند. براساس این پژوهش، از دیدگاه قرآن کریم، اولا: رابطه متقابل نیازهای مادی و بعد مادی به این بیان است: 1.نیازهای خوردن و آشامیدن و جنسی، زمینه پیدایش بعد مادی نسل انسان را فراهم می_­کنند. البته نیاز به تغذیه در بقای آن نیز  اثرگذار می­باشد. نیاز به مسکن و امنیت و پوشش، علت ناقصه برای بقای آن هستند. البته نیاز به پوشش، موجب زینت و پوشاندن زشتی­های آن می­شود. نیاز به خواب هم آرامش آن را در پی­دارد. 2.بعد مادی انسان برای نیازهای مادی(تغذیه، مسکن، پوشش، خواب، امنیت، و نیاز جنسی) علیت اقتضایی دارد. ثانیا: رابطه متقابل نیازهای مادی انسان با بعد معنوی او بدین شرح است: 1.نیازهای انسان به تغذیه و پوشش علیت اعدادی و زمینه ای نسبت به کمال بعد معنوی انسان دارند. و نیازهای جنسی، خواب، و امنیت، علاوه بر ایجاد آرامش، زمینه کمال بعد معنوی انسان را فراهم می­کنند.2. بعد معنوی انسان بر نیازهای مادی او اثری ندارد. ثالثا: رابطه متقابل نیازهای معنوی انسان و بعد مادی او عبارت است از: 1.نیازهای انسان به شناخت، پرستش، محبوبیت و احترام، الگو، ودین، در نوع رفتار بعد مادی انسان تأثیرگذارند. نیاز به هدایت در حالات، و نیاز به عزت با واسطه در حفاظت از آن اثر دارند. نیاز به ولی موجب تصرف در آن می­شود.2. بعد مادی انسان برای نیازهای او به هدایت، عزت، پرستش، نقش زمینه ای و اعدادی دارد. رابعا: رابطه متقابل نیازهای معنوی انسان با بعد معنوی او به این شرح است: 1.نیازهای انسان به عزت، محبوبیت و احترام، الگو، زینت و آرایش، و دین، زمینه کمال بعد معنوی انسان را فراهم می­کنند.  نیاز به شناخت و نیاز به پرستش، زمینه رسیدن به مقام و درجات بالا و به آرامش و اطمینانِ بعد معنوی انسان را مهیا می­کند. و نیاز به اطمینان قلب آرامش روح را برای انسان در پی دارد.2. بعد معنوی انسان بر نیازهای انسان به شناخت، هدایت، عزت، ولی و سرپرست، و اطمینان، علیت اقتضایی و زمینه ای دارد.

کلید واژه ها: نیازهای انسان، نیازهای مادی، نیازهای معنوی، رابطه نیازها با ابعاد، قرآن کریم