چکيده

نماز دارای آثار والا و فراوانی است که در منابع دینی ازجمله قرآن شریف  بیان‌شده است. دستیابی به آثار نماز ممکن است در اثر موانعی دچار اختلال شود و نمازگزار از آثار والای نماز محروم یا کم نصیب گردد، ازاین‌رو شناسایی موانع اثربخشی نماز بایسته تحقیق و بررسی است.

این نوشتار با روشی توصیفی-تحلیلی و با مطالعه تمامی قرآن و مراجعه به تفاسیر به دنبال استخراج موانع اثربخشی نماز از قرآن شریف می‌باشد. به این منظور ابتدا آثار نماز را از قرآن شناسایی، بررسی و دسته‌بندی کرده‌ایم.این آثار دنیوی یا اخروی هستند، نیز آثار دنیوی یا فردی (مانند: زندگی سعادتمندانه، آرامش، ) و یا اجتماعی( مانند: اصلاح اجتماعی، زمینه‌سازی برای نجات از ظالمان و فتنه‌هایشان) می‌باشند. آثار اخروی نیز آثاری مانند: رستگاری، و حسن عاقبت هستند.

موانع اثربخشی نماز به سه دسته بینشی، انگیزشی و رفتاری تقسیم می‌شود.

برخی از موانع بینشی نماز عبارت‌اند از: ضعف و يا نداشتن آگاهی نسبت به ربوبيت الهی، جهل نسبت به مفاهيم نماز که به‌عنوان نمونه مانع اول در تحقق انذار و بهره‌مندی از یاری خداوند که از آثار نماز هستند تأثیر منفی دارد.

برخی از موانع انگیزشی نماز عبارت‌اند از: ریا و تکبر که به‌عنوان نمونه تکبر در بازداشتن از زشتی‌ها و تعديل طبيعت حريص آدمی که از آثار نماز هستند تأثیر منفی دارد.

برخی از موانع رفتاری نماز عبارت‌اند از: تباه کردن نماز و مداومت و استمرار بر نماز نداشتن که به‌عنوان نمونه تباه کردن نماز در برخی از آثار نماز مانند: بازدارندگی از زشتی‌ها و زندگی سعادتمندانه دنيوی تأثیر منفی دارد.

کلید واژگان: نماز، آثار نماز، موانع اثربخشی نماز، موانع بینشی اثربخشی نماز، موانع انگیزشی اثربخشی نماز، موانع رفتاری اثربخشی نماز