چكيده

بررسی زیرساخت‌های اخلاق به منظور شناخت اخلاقِ راستین که تامین‌کنندة سعادت انسان است، از نيازهاي مهم بشر است. در فلسفة اخلاق، دیدگاه‌های متنوعی در مورد اين زیرساخت‌ها و از جمله ارزش اخلاقی مطرح شده است. مراد از ارزش اخلاقي، همان چيزهايي است كه در اخلاق مطلوبيت دارند و مفاهيمي مانند خوب و بد در گزاره‌هاي اخلاقي بر آن دلالت دارد.

قرآن كه از علم مطلق الهی سرچشمه گرفته است، متقن‌ترین دیدگاه را در اين زمينه ارائه كرده است، از اين رو سؤالي كه در اين رساله درصدد يافتن پاسخ آن هستيم، اين است كه ارزش اخلاقي از منظر قرآن چيست؟

در این تحقیق، دیدگاه آیة الله مصباح يزدي به عنوان چارچوب نظری پذیرفته شده و طبق آن، با توصيف و تحليل مفاهيم قرآني، دیدگاه قرآن را با شیوة تفسیر موضوعی، استنباط و ارائه می‌کنیم. روش گردآوری اطلاعات مورد نیاز این تحقیق، روش اِسنادی و کتابخانه‌ای است.

نتيجه آن كه ارزش اخلاقی از منظر قرآن کریم، مطلوبیت هر فعل یا صفت اکتسابی به لحاظ  قرب آفرین بودن آن است. فعل و صفت اخلاقی در صورتی قرب آفرین است که با آگاهی و انتخاب محقق شود، و علاوه بر حسن فعلی دارای حسن فاعلی هم باشد. بر اين اساس، منشأ ارزش اخلاقي، غايت نهايي فعل اخلاقي است كه از آن به «قرب» تعبير مي‌شود و ويژگي‌هاي آن شامل؛ حقيقي بودن، قابليت تبيين عقلاني داشتن، هدف نهايي واحد داشتن، داراي انسجام دروني بودن، ذو مراتب بودن، ترتب داشتن و مطلق و ثابت بودن است.

كليد‌واژه :

حسن فعلي، حسن فاعلي، قرب، هدف نهايي، منشأ ارزش اخلاقي، ويژگي ارزش اخلاقي