چکيده
زندگي انسانها در دنيا در گرو نعمتهاي خداوند است. نعمتهاي انسان در زندگي تاثير مستقيم بر لذت و بهره او از زندگي دارد. اين نعمتها در طول زندگي بر اثر رفتارهاي اجتماعي انسانها، دستخوش تغييراتي از قبيل جلب، افزايش، کاهش و زوال ميگردد.در اين پژوهش ما در صدد هستيم که با روش توصيفي-تحليلي با روش تفسيرموضوعي، ديدگاه قرآن را در مورد نقشِ رفتارهاي اجتماعي در نعمتهاي دنيوي را از قرآن کریم استخراج کنيم. يافتههاي پژوهش نشان ميدهد که رفتارهاي اجتماعي اقتصادي مانند انفاق کردن در جلب و افزايش نعمت نقش دارد. همچنين رفتارهاي سياسي مثل اطاعت از فرستادگان الهي در جلب نعمت و رفتارهاي از قبيل دشمني با کفار، منافقان، اهل کتاب و هجرت کردن در افزايش نعمتها نقش دارد. رفتارهاي اجتماعي تربيتي مثل داشتن حرکت و فعاليت، صبر و استقامت کردن، انجام امر به معروف و نهي از منکر در جلب نعمت و شکرگزاري نمودن، انجام استغفار و توبه، انجام عمل صالح صبر و استقامت کردن در افزايش نعمتها نقش دارد. رفتارهاي فرهنگي نيز از قبيل اتحاد داشتن و تعاون و همکاري در کارهاي خوب و عدم همکاري بر بديها در جلب نعمت و ازدواج کردن و فرزندآوري در افزايش نعمت هاي دنيوي جوامع نقش دارند. برخي از رفتارهاي اجتماعي نيز بنابرآنچه از قرآن کريم استخراج کرديم، نقش کاهشي و سلبي در نعمتهاي دنيوي جوامع دارد، به عنوان مثال رفتارهاي اجتماعي اقتصادي مانند ربا دادن و گرفتن، اسراف کردن، کم فروشي کردن و بخل ورزيدن سبب زوال نعمتهاي دنيوي جوامع ميگردد. همچنين از رفتارهاي اجتماعي سياسي، اختلاف سبب کاهش و در درجات شديدتر سبب سلب نعمت ميگردد. رفتارهاي سياسي از قبيل انتخاب و رضايت به رهبران و مسئولان نالايق، پيمان شکني، دوستي با کفار و منافقان و اهل کتاب، تکذيب فرستادگان الهي و نافرماني از آنها و گريز از جنگ در راه خدا از منظر قرآن کريم سبب زوال نعمتهاي دنيوي جوامع ميگردد. همچنين از رفتارهاي اجتماعي تربيتي، رويگرداني از عبادت، کفران نعمت کردن، رفتارهاي کفرآميز و شرک آلود، اشتغال به تمتعات دنيوي و غرق شدن در لذات و شهوات در زوال نعمتهاي دنيوي نقش دارد و از رفتارهاي اجتماعي فرهنگي نيز اختلاف، گناه کردن، ظلم کردن، قطع صله رحم، عمل بر اساس سنتها و آداب غلط نيز در زوال نعمتهاي دنيوي نقش دارند.
واژگان کليدي: رفتارهاي اجتماعي، نعمت دنيوي، جلب نعمت، افزايش نعمت، کاهش نعمت، زوال نعمت