چکیده

مبانی اخلاق زیست‏محیطی قرآن، کلیاتی است که نظام اخلاقی قرآن کریم در چارچوب برخورد انسان با محیط طبیعی اطرافش، بر اساس آنها شکل گرفته است. این مبانی در سه دسته مبانی جهان‏شناختی، انسان‏شناختی و ارزش‏شناختی قرار می‏گیرند که بحث و بررسی آنها کمک مهمی به درک اصول اخلاقی قرآن در زمینه محیط زیست می‏کند. بررسی دقیق آیات نشان می‏دهد قرآن کریم نظام فکری مستقلی بر مبنای توحید بنا کرده است. بر اساس این تحقیق، مبانی جهان‏شناختی اخلاق زیست‏محیطی قرآن عبارتند از: 1. مالکیت خداوند بر طبیعت 2. هدفدار بودن خلقت 3. جریان نظام احسن در جهان هستی 4. هدایت تکوینی موجودات جهان 5. تسلیم و بندگی تمام ما سوی الله در برابر خداوند. همچنین مبانی انسان‏شناختی اخلاق زیست‏محیطی قرآن از این قرار است: 1. تکامل همزمان جسم و روح انسان 2. بندگی انسان در برابر خدا 3. خلافت الهی انسان 4. کرامت انسان 5. تسخیر همه موجودات جهان برای انسان 6. آفرینش انسان در شکل یک آبادگر 7. تأثیر تلاش انسان در رسیدن به هدف 8. استعداد انسان برای طغیان‏گری 9. تأثیر تکوینی اعمال انسان بر طبیعت. مبانی ارزش‏شناختی اخلاق زیست‏محیطی قرآن نیز عبارتند از: 1. ملاک بودن قرب الهی در ارزش‏های اخلاقی 2. واقعی بودن ارزش‏ها 3. مطلق بودن ارزش‏ها.

واژگان کلیدی:

قرآن، مبانی اخلاق، اخلاق زیست‏ محیطی، مبانی جهان‏ شناختی، مبانی انسان‏ شناختی، مبانی ارزش‏ شناختی