چکيده

يکي از وجوه اعجاز قرآن که در آية 82 نساء نيز بدان تصريح شده عدم اختلاف درآن است. تبيين اين وجه اعجاز قرآن، نقشي اساسي در اثبات الهي بودن آن و اثبات نبوت آورنده‌اش دارد. هدف اين رساله اثبات اعجاز قرآن از طريق تحليل خارق العاده و فوق توان بشر بودن قرآن از حيث هماهنگي و عدم اختلاف و تبيين تحدي به اين ويژگي و پاسخ گويي به شبهات است .

در اين رساله، که در سه فصل تدوين گرديده، سعي شده است بعد از مباحث مقدماتي مانند مفهوم شناسي معجزه، ارکان معجزه، معيار شناسايي وجوه اعجاز قرآن، مفهوم شناسي اختلاف، ارتباط عدم اختلاف با هماهنگي و تمايز آن با تناسب آيات و سور در فصل اول، به تبيين معيار شناسايي اختلاف نفي شده از قرآن بپردازد. براساس اين تبيين که در  فصل دوم رساله آمده است، هر نوع اختلافي که برخاسته از نقص بشري باشد يا با ويژگي‌هاي خداوند ناسازگار باشد، از قرآن نفي شده است؛  مانند: اختلاف منجر به اجتماع نقيضين، ارتفاع نقيضين، تضاد و تعارض. در همين فصل بر اساس معيار ياد شده به بيان اقسام اختلاف و مصاديق اختلاف نفي شده از قرآن پرداخته‌است.  فصل سوم رساله که فصل مهم آن است، به اثبات اعجاز قرآن در عدم اختلاف و نقد و بررسي شبهات پرداخته است. تکيه‌گاه استدلال بر سه امر مي‌باشد: تبيين عدم وجود اختلاف در قرآن،  وجود ملازمه ميان از سوي بشر بودن قرآن و راه يافتن اختلاف فراوان در آن، و تحدي به عدم وجود اختلاف در قرآن.    با تحليل ويژگي هايي از قرآن مانند:  فراواني و تنوع موضوعات و محتويات در عين اتقان و استحکام و ژرفاي بي‌کران معاني آن و ويژگي‌هايي از انسان، مانند: محدوديت، تأثير پذيري و کمال پذيري،  امکان صدور قرآنِ بدون اختلاف از سوي بشر منتفي مي‌شود  و برخي از شبهات در اين زمينه پاسخ صحيح مي‌يابد.   تحدي به عدم اختلاف در قرآن، به دو شيوه بيان شده است 1. تحدي به مثل و مانند قرآن بدون هيچ قيدي که با حمل اطلاق مثل بر ويژگي عدم اختلاف، تحدي به عدم اختلاف اثبات مي‌شود. 2. قرآن کريم بااستفاده از «لو» امتناعيه ،امکان صدور قرآنِ بدون اختلاف را از سوي بشر منتفي دانسته و با قياس استثنايي که براي بيان امتناع شرط ، به دليل امتناع جزا است به عدم اختلاف تحدي نموده است.

کليد واژه‌ها: وجوه اعجاز قرآن، عدم اختلاف در قرآن ، شبهات اعجاز، آيات موهم اختلاف و تحدي.