این کتاب، پس از طرح مباحث مقدماتى و فلسفى در باب اخلاق، اخلاق انسانىِ مورد نظرِ قرآن را در سه بخش اخلاق الهى، اخلاق فردى و اخلاق اجتماعى به بحث مى گذارد. به این ترتیب، مجموع مباحث اخلاق در قرآن، در چهار بخش تدوین یافته است: بخش اول به مفاهیم و کلیات اخلاق ـ که همان مباحث مقدماتى است ـ مى پردازد؛ بخش دوم اخلاق الهى را بررسی می نماید؛ بخش سوم درباره اخلاق فردى است که در جلد دوم گرد آمده؛ و بخش چهارم اخلاق اجتماعى را مورد پژوهش قرار می دهد، که جلد سوم را به خود اختصاص داده است.
در بخش مفاهیم و کلیات، این مباحث مطرح شده است: اصول موضوعه در علم اخلاق (اصولى مانند اختیار و تأثیرپذیرى انسان)؛ ویژگى هاى مفاهیم اخلاقى؛ مفاهیم عام اخلاقى در قرآن؛ تفاوت نظام اخلاقى اسلام با دیگر نظام هاى اخلاقى؛ اساس ارزش اخلاقى در اسلام؛ عوامل کلى سقوط (هواى نفس، دنیا و شیطان).
در بخش اخلاق الهى مباحث زیبا و پرتأثیرى درباره رابطه انسان با خدا، ارزش معرفت خدا و راه کسب آن، موانع معرفت (حس گرایى، تقلید، اعتماد به ظن، و علاقه افراط آمیز به مادیات)، و آثار روانى و رفتارى معرفت خداوند طرح شده است.
در بخش اخلاق فردى (جلد دوم کتاب) مباحثى چون معناى رابطه انسان با خود، گرایش هاى اصلى نفس انسانى، همراه با نظریاتى بدیع به چشم مى خورد.
در بخش اخلاق اجتماعى (جلد سوم کتاب) مهم ترین بحث ها از این قرارند: نظر قرآن درباره جامعه گرایى و جامعه گریزى، ملاک هاى کلى در اخلاق اجتماعى، خانواده، جامعه، عدالت و ظلم، مباحثى در باب اصلاح و افساد، آداب معاشرت اسلامى در قرآن، بحث اخلاق بین المللى.
از جمله ویژگى هاى این کتاب آن است که بر ادله مورد اتفاق فریقین (شیعه و سنى) تأکید مىورزد، و مدعاهاى خود را با این ادله مشترک و مقبول میان همه مسلمانان اثبات مىکند.
این اثر در 3 جلد توسط انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) به چاپ رسیده است.
نویسنده کتاب: مرحوم آیت الله محمدتقی مصباح یزدی رضوان الله علیه